
عرفان به دو شاخه نظری و عملی تقسیم می شود. مباحث هر دو شاخه با شناخت نفس ارتباط تنگاتنگ دارند. چون از یک سو در عرفان نظری بحث از شهود حق است و از سوی دیگر نفس کاملترین مظهر حق است و شهود حق تنها با شناخت نفس و پاکسازی آن از عیوب و نزدیکی آن به حضرت حق حاصل می شود.
بدانید که مدار و معیار امر و طریقه ما بر سه چیز است؛ شب زنده داری، لقمه حلال و توجه به نماز، به ویژه نماز اول وقت و حضور قلب در آن.
روح انسانها با هم تفاوت دارند چنانچه بدنشان با یکدیگر فرق مىکند. بعضى روحشان خیلى کوچک است شاید بدن قوىاى داشته باشند، ولى اندک ناراحتى آنان را به جزع و فزع مىآورد. قدرت اندک فقر را ندارند، عصبانى مىشوند و حتى گاهى بر خدا اوقات تلخى مىکنند.
زندگی مادی مملو از علل و عواملی است که خواه ناخواه موجب اندوه و ناراحتی فرد می گردد. گاه مقتضیات جهان مادِی، از قبیل فانی بودن آن، موجب اندوه و ناراحتی است و گاه اندوه پدید آمده به سبب عدم اجرای فرامین الهی و غرق شدن در دنیاست.