
عرفان به دو شاخه نظری و عملی تقسیم می شود. مباحث هر دو شاخه با شناخت نفس ارتباط تنگاتنگ دارند. چون از یک سو در عرفان نظری بحث از شهود حق است و از سوی دیگر نفس کاملترین مظهر حق است و شهود حق تنها با شناخت نفس و پاکسازی آن از عیوب و نزدیکی آن به حضرت حق حاصل می شود.
یکى از روایات حضرت امام رضا علیه السلام این است که: «لا یکون المومن مومناً حتى یکون فیه ثلاث خصال، سنه من ربه و سنه من نبیه و سنه من ولیه:
مومن، مومن نیست مگر اینکه سه خصلت در او باشد: یک خصلت از پروردگارش، یک خصلت از پیامبرش و یک خصلت از امامش.» (اصول الکافى، جلد 2، صفحه 241)
"اگر می خواهی دعایت برآورده شود باید خدا را با اخلاص بخوانی. هر کسی این دعا را از سر اخلاص بخواند بدون شک دعایش مستجاب می شود."
انسانها با خطا و اشتباه در زندگی و انتخاب راه ناشایست، خود را از مسیر الهی و فیوضات خداوندی دور کرده و در مسیری قرار می گیرند که آنها را به ناکجا آباد می برد.