دانش سودآور

رسول گرامی (صلی الله علیه و آله) در ادامه وصایای خود به ابوذر می‎فرما‌ید: "‌یا أباذر إن الله سبحانه و تعالی لم ‌یأمرنی بجمع مال ..."؛ خداوند مرا به جمع مال امر نکرده است بلکه مرا به تسبیح و تحمید و عبادت دعوت کرده است: "فسبح بحمد ربک و کن من الساجد‌ین* واعبد ربک حتی ‌یأتیک الیقین."(1) از انضمام این دو آیه، چنین بر‌می‌آید که یقین نتیجه‌‌ عبادتی است که جامع تسبیح و تحمید و سجده باشد.

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) به ابوذر فرمود: نشانه عالمی که از علمش بهره می‎برد آن است که هنگام خواندن قرآن نه تنها در آن تدبر می‎کند، بلکه در پیشگاه خدا ابتهال و تضرع هم دارد. از همین رو دعای رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) این است که: "اللهمّ إنی أعوذ بک من علم لا ‌ینفع و ... ."(2) علم ‌یا قاصر است و غیر نافع و ‌یا کامل است و سودمند، ولی عالم ‌یا قاصر است و ‌یا‌ مقصّر.

بهترین آیات

ابوذر در جلسه‌ای خصوصی از پیامبر گرامی (صلی الله علیه و آله و سلم) در باره‌ی‌ برترین آیات پرسید. پیامبر فرمودند: "آ‌یة الکرسی."(1) ز‌یرا در آن آ‌یه‌ی‌ کر‌یمه، کلمه‌‌ شر‌یف "حی قیوم" ذکر شده است. همچنین گفته شده که در آن اسم اعظم الهی است(2)، چنانکه در آن سخن از توحید و علم و قدرت مطلقه خداوند و همچنین عرش و کرسی به میان آمده است.

گرچه ممکن است سوره "فاتحة الکتاب" برترین سوره باشد، ز‌یرا خداوند در تکریم آن می‎فرما‌ید: "لقد اتیناک سبعاً من المثانی والقران العظ‌یم"(3)، چنانکه آن را عصاره قرآن دانسته‎اند ولی برترین سوره ‌بودنِ فاتحة الکتاب با برترین آیه بودنِ آیة‌الکرسی منافات ندارد، ز‌یرا ‌یکی مربوط به سوره است و د‌یگری مربوط به آ‌یه؛ ‌یعنی ‌یکی نسبت ‌یابی بین سوره‌هاست و د‌یگری نسبت سنجی بین آ‌یه‎ها.

با خدا ارتباط برقرار کنیم

پیامبر گرامی (صلی الله علیه و آله) در توصیه به ابوذر، آخرین آیه سوره آل‌عمران را تبیین و مصداقش را مشخص می‎کند. آیه‌‌ پایانی سوره‌‌ آل‌عمران چنین است: "‌یا ا‌یها الذ‌ین امنوا اصبروا و صابروا و رابطوا واتقوا الله لعلکم تفلحون." این آیه‌‌ شریفه گرچه مصاد‌یق فراوانی نظ‌یر مرزبانی و حفظ ثغور دارد ولی بارزتر‌ین مصداق آن، رفتن به مراکز مذهبی و انس گرفتن با عبادات د‌ینی است، از این رو رسول اکرم ‌(صلی الله علیه و آله) فرمود: "کثرة الاختلاف إلی المساجد فذلکم الرباط."(1)

رابطه آن است که انسان وقتی نماز خواند خوشحال نباشد که از عهده تکلیف بدر آمده و خود را فارغ بداند، بلکه با‌ید شوق به عبادت و لذت ارتباط و مناجات با خداوند در او حالتی ا‌یجاد کند که منتظر نوبت نماز د‌یگر باشد.

نگین درخشان ماه رجب

"رجب"، ماه خداست؛ ماه پربرکتی است که اعمال بسیاری برای آن ذکر شده است. باید خود را در دریای زلالش بشوییم تا پاک شویم. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: هر کس یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد، موجب خشنودی خدا می شود و غضب الهی از او دور می گردد و دری از درهای جهنم بر روی او بسته می شود.
اعمال ماه های رجب و شعبان، جهت آماده ساختن روح برای شرکت در میهمانی ماه مبارک رمضان می باشد. برای درک عظمت ماه رمضان باید از قبل خود را آماده نمائیم. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: ماه رجب، ماه استغفار امت من است. پس در این ماه بسیار طلب آمرزش کنید که خدا آمرزنده و مهربان است.

بانو سوسن؛ وصی حضرت حجت

«این زن بزرگوار به جده معروف شد؛ ولی تنها «جده بودن» سبب شهرتش نشد، مقامی دارد، عظمتی دارد، جلالتی دارد، شخصیتی دارد که نوشته‌اند بعد از امام عسکری علیه‌ السلام «مَفْزَعُ الشّیعة» بود؛ یعنی ملجأ شیعه، این بزرگوار بود. قهراً در آن‌وقت ـ چون امام عسکری علیه‌ السلام 28 ساله بوده‌اند که از دنیا رفته‌اند، علی‌القاعده مطابق سن امام هادی علیه‌ السلام هم حساب بکنیم ـ زنی بین پنجاه و شصت بوده است. این‌قدر زن با جلالت و باکمالی بوده است که «شیعه» هر مشکلی برایش پیش می‌آمد، به این زن عرضه می‌داشت.» شیخ صدوق در کمال‌الدین از احمد بن ابراهیم نقل می‌کند‌: بر حضرت حکیمه دختر امام جواد علیه‌ السلام و عمه امام حسن عسکری علیه‌ السلام وارد شدم؛ و از پشت پرده مسائل خود را با ایشان مطرح کردم. از امامان پرسیدم، یکی‌یکی را شمرد تا رسید به نام حجت امام زمان علیه‌ السلام. پرسیدم: شما ایشان را دیده‌اید یا خبرش را شنیده‌اید؟ فرمود: شنیده‌ام، زیرا ابومحمد (امام عسکری) در نامه‌ای به مادرش به دنیا آمدن حجت خدا خبر داد. پرسیدم: اکنون آن کودک کجاست؟ گفت: مخفی‌شده است. گفتم: پس شیعیان به کجا پناه ببرند؟ فرمود:‌ به جده، مادر امام حسن عسکری. پرسیدم: یعنی به کسی اقتدا کنم که وصی او یک زن است؟ فرمود: آری. شما در این امر به امام حسین علیه‌ السلام اقتدا می‌کنید که در ظاهر حضرت زینب علیها‌ السلام را به‌عنوان وصی انتخاب کرد، و آن‌ چه از امام سجاد علیه‌ السلام از دانش و کرامت ظهور می‌کرد، به حضرت زینب نسبت می‌دادند.

مظلوم پیروز

در آستانه‌ی سالروز شهادت دهمین اختر تابناک آسمان امامت و ولایت حضرت امام علی النقی الهادی علیه‌السلام پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای متن و صوت بیانات رهبر انقلاب را درباره‌ی حیات نورانی این امام همام منتشر می‌کند.
این سخنان در سی‌ام مردادماه سال ۱۳۸۳ و پس از مراسم روضه‌خوانی به مناسبت شهادت حضرت امام علی النقی علیه‌السلام بیان شده است.

بسم‌الله‌الرّحمن‌الرّحیم

بالاخره در نبرد بین امام هادی (علیه‌السّلام) و خلفایی که در زمان ایشان بودند، آن کس که ظاهراً و باطناً پیروز شد، حضرت هادی (علیه‌السّلام) بود؛ این باید در همه‌ی بیانات و اظهارات ما مورد نظر باشد.
در زمان امامت آن بزرگوار شش خلیفه، یکی پس از دیگری، آمدند و به درک واصل شدند. آخرین نفر آنها، «معتز» بود که حضرت را شهید کرد و خودش هم به فاصله‌ی کوتاهی مُرد. این خلفا غالباً با ذلت مردند؛ یکی به‌دست پسرش کشته شد، دیگری به دست برادرزاده‌اش و به همین ترتیب بنیعباس تارومار شدند؛ به عکسِ شیعه. شیعه در دوران حضرت هادی و حضرت عسگری (علیهماالسّلام) و در آن شدت عمل روزبه‌روز وسعت پیدا کرد؛ قویتر شد.

شیوه‏ های رهبری امام هادی علیه السلام

نفوذ در میان دولت مردان

روش‏ های حکیمانه و کمالات علمی، معنوی انسانی امام هادی علیه السلام سبب شد که آن بزرگوار در میان کارگزاران حکومت و دولت مردان عصر خویش محبوبیت‏ خاصی پیدا کند.

مثلا هنگامی که هرثمه، آن حضرت را وارد بغداد کرد، اسحاق بن ابراهیم طاهری که والی بغداد بود به او گفت: تو متوکل را می‏ شناسی (که چه قدر فرد خبیث و بدسرشتی است) اگر او را بر قتل این آقا تحریک کنی، امام را خواهد کشت و حضرت رسول اکرم‏ صلی الله علیه و آله در روز قیامت‏ خصم تو خواهد بود و او گفت: «سوگند به خدا، جز نیکی از او ندیده‏ ام.» همچنین «وصیف ترکی» یکی از امرای بزرگ ترک در دستگاه خلافت، در سامرا هرثمه را تهدید کرد که اگر مویی از سر او (امام هادی‏ علیه السلام) کم شود تو مسؤول خواهی بود.

چرایی ماه های حرام

با مرور روایات بر جای مانده از امام باقر و امام صادق (علیهما‌السلام) می‌توان دریافت که منبع اصلی این احادیث پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) است. از این رو این روایات در منابع اهل سنت نیز دیده می‌شود. بنابراین ماه رجب و روایات مرتبط با آن می‌تواند یکی از محورهای مشترک میان مذاهب اسلامی باشد. 
ماه رجب پیش از اسلام نیز دارای حرمت بوده است. پس از ظهور اسلام رجب ماه حرام قرار داده شد تا عمره کعبه بجای آورده شود. البته زیارت امام رضا (علیه‌السلام) در این ماه نیز حسنه عمره را دارد. این ماه دالان ورود به رمضان است.
پاسخ اجمالی:

۱. قانون‌گذار واقعی خداوند است و کسی جز او از چنین حقی برخوردار نیست، مگر کسانی که خداوند این حق را به آنان اعطاء نموده باشد.
۲. احکام تابع مصالح و مفاسدی هستند که بسیاری از آنها بر ما پوشیده است.¹
۳. اگرچه زمان‌بندی‌های دیگر از سال منعی ندارد، ولی سال قمری مبنای تمام آموزه‌های اسلامی است.
۴. اگر تعیین ماه‌های حرام به مردم واگذار می شد، این ماه ها با توجه به عرف هر منطقه تغییر می‌یافت و عملاً دیگر فایده ای نداشت.
۵. حرام اعلام کردن هر ماه دلیل بر ارزشمندتر بودن آن از ماه های دیگر نیست، بلکه شاید دلایل دیگری داشته باشد.
از سوره مبارکه قدر و حدیث زیر و ادله دیگر استفاده می‌شود که ماه مبارک رمضان از ماه‌های دیگر حتی ماه‌های حرام فضیلت دارد، امّا با این حال جزو ماه‌های حرام نیست.
عباد بن صهیب نقل شده که محضر امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: خبر دهید مرا از ابوذر آیا او افضل است یا شما اهل بیت؟ حضرت فرمودند: اى ابن صهیب ماه‌هاى سال چند تا است؟ عرض کردم: دوازده تا. فرمودند: چند تا از این ماه‌ها، ماه حرام مى ‏باشد؟ گفتم: چهار ماه. فرمودند: آیا ماه رمضان داخل ماه‌هاى حرام است؟ گفتم: خیر. فرمودند: ماه رمضان افضل است یا ماه‌هاى حرام؟ گفتم: ماه رمضان افضل است....²
بر این اساس، قرار دادن یک یا چند ماه به عنوان ماه حرام در اختیار ما نیست، علاوه بر این اگر ماهی به عنوان ماه حرام مطرح نشد، این دلیلی بر بی‌اهمیتی و یا کم ارزشی آن نیست.

ویژگی هاى حضرت باقرالعلوم علیه السلام

امام محمّد باقر (علیه السلام) در بین برادرانش، خلیفه و جانشین پدرش امام سجّاد (علیه السـلام) بـود و بـعـد از او بـه مـقـام امـامـت رسـیـد. امـام بـاقـر (عـلیـه السـلام) در فـضـایـل انـسـانـى و عـلم و پـارسایى، بر همه برادرانش برترى داشت و نامش در میان شـیعه و سنّى، از همه آنان بلندتر بود و در مقامهاى معنوى از همه بزرگتر و ارجمندتر بود. در مـیـان فـرزنـدان امـام حسن و امام حسین (علیهماالسلام ) از هیچ کس  مانند امام باقر (علیه السلام ) علم دین، آثار، روایات، علوم قرآن و انواع فنون و آداب، آشکار نشد. باقى ماندگان از اصحاب رسول خدا (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم) و بزرگان تابعین و رؤسـاى فـقـهـا و دانـشـمـنـدان مـسـلمـیـن، ارکـان دیـن و احـکـام اسـلام را از آن حـضـرت نقل کرده اند و او در فضل و دانش، نشانه عظیم علما و دانشمندان بود به طورى که در این راستا، ضرب المثل همه شده بود، نویسندگان و شاعران در وصف او، نثرها نوشته اند و شعرها سروده اند. ((قرظى)) (یکى از شاعران) مى گوید: یا باقِرَ الْعِلْمِ لاَِهْلِ التُّقى وَخَیْرُ مَنْ لَبّى عَلَى الاَْجْبُلِ ((اى شکافنده و آشکار کننده علم براى پرهیزکاران! و اى برترین انسانى که برفراز کوهها (ى حجاز) لَبّیک گفتى!)).

فضیلت و اعمال ماه رجب

گرچه همه زمان ها مخلوق خداست لیکن برخى از آنها از شرافت و ویژگى خاصى برخوردار است. درست است که همه ماه هاى سال، پرتوى از قدرت جهان آفرین است; امّا سه ماه رجب، شعبان و رمضان، داراى امتیاز و برجستگى ویژه اى هستند. در عصر جاهلیت، مردم ماه رجب را گرامى مى داشتند.

پیامبر خدا (صلى الله علیه و آله) مى فرماید: رجب، «شهرالله الأصمّ» است; و بدان سبب آن را «اصمّ» نامیدند که هیچ ماهى به پایه عظمت آن نمى رسد; مردم زمان جاهلیت به رجب حرمت مى نهادند و آنگاه که اسلام درخشیدن گرفت، بر حرمت آن افزود. بدانید که رجب، ماه خدا شعبان، ماه من و رمضان، ماه امت من است پس هرکس یک روز از رجب را روزه بدارد، مستحقّ رضوان الهى گردد و روزه اش غضب الهى را خاموش کند و خداوند درى از درهاى جهنّم را بر او ببندد. اگر کسى به اندازه تمام زمین طلا انفاق کند، برتر از روزه یک روز آن نخواهد بود... هرگاه شب شود، دعایش مستجاب خواهد بود: یا در دنیا به او عطا خواهد شد و یا براى آخرت او ذخیره مى شود...