کجای کار ما می‌لنگد؟

به نظر شما چرا عبادات ما تاثیری در رشد و کمالمان ندارد؟ چرا بعد از عمری اطاعت خدا هنوز ضعیف هستیم و قدرت ترک گناه نداریم؟ فلسفه عبادات چیست؟ تاثیر عبادت در زندگی انسان کجاست؟ کجای کار ما می لنگد؟

همه اعمال انسان ظاهر و باطنی دارد. ظاهر عمل همان حرکات و افعالی است که انسان انجام می دهد و باطن آن ، چهره اصلی عمل است که باعث حرکت درونی انسان به سمت رشد و کمال می باشد .

عاملی برای رشد و کمال انسان

همان طور که روح انسان بدون بدن مادی تکوین نمی شود و عینیت پیدا نمی کند، عمل انسان نیز بدون باطن و حرکت درونی ،ایجاد و خلق نمی گردد. پس بدن بدون روح، هیچ وقت انسان نامیده نمی شود بلکه جسدی بیش نیست.

اعمال انسان نیز دقیقاً همین است. عبادات انسان بدون باطن فقط حرکاتی خاص بدون اسم  و بی معنا هستند که آثار وجودی عبادت بر آن مترتب نمی گردد. بنابراین حرکت ظاهری بدون حرکت درونی، هیچ وقت عمل نامیده نمی شود و موجب هیچ گونه حرکت و رشد و شکوفایی در وجود انسان نمی شود . 

خداوند در سوره بقره آیه ١٨٣انسان ها را دعوت به روزه کرده است؛ عملی که یک ماه هر روز بر آن امر شده بودیم. روزه نیز مثل همه اعمال دیگر انسان ظاهر و باطنی دارد. ظاهر روزه امساک در خوردن و آشامیدن از اذان صبح تا اذان مغرب است و باطن آن پرهیز از همه محرمات و در مراتب بالاتر مکروهات است .

کسی که روزه می گیرد و گناه می کند، صورت ظاهر روزه اش حرکت دارد اما حرکت درونی ندارد، به همین علت این عمل تاثیری در هدایت و کمال این شخص ندارد. هر گناهی روزه را باطل نمی کند اما اجر روزه را می کاهد

باطن روزه ی خود را خراب نکنیم

اعمالی که شکل ظاهری روزه را باطل می کند مبطلات روزه نامیده می شود؛ این افعال باعث آسیب رساندن و خدشه وارد کردن به ظاهر روزه می شوند و عبارتند از خوردن، آشامیدن، رساندن دود به حلق ، مجامعت ...

حال این سوال مطرح می شود که چه چیزهایی شکل باطنی روزه را نابود می کند؟ باطن روزه، همان چهره واقعی آن است که در صورت ترک گناه اثر معنوی خاصی بر وجود انسان می گذارد و علاوه بر پاکسازی سیرت ، صورت را نیز زیبا و آراسته می گرداند که این امر فقط با ترک گناه و رعایت تقوی حاصل می شود.

باطن روزه همان اثر معنوی است که سرعت رشد و کمال به سمت خدا را در انسان تسریع می بخشد و در صورت ارتکاب گناه،  اثر روزه را به حداقل رسانده و یا آن را از بین می برد .

از لحاظ فقهی، دروغ، غیبت، تهمت ... جزء مبطلات شکل ظاهری روزه نیستند و چه بسا افراد در طول روز گناهان بسیاری انجام دهند در حالیکه در ظاهر روزه آن ها باطل نشده اما باطن عمل از بین رفته است و بالواقع اثر معجزه آسای تقوی را در خود حس نمی کنند.

پیامبر اکرم (صلی الله و علیه وآله) می فرمایند: یکی از چیزهایی که روزه را از بین می برد دروغ است. در حدیث دیگری امام صادق (علیه السلام) فرمود: هنگام روزه ، زبانتان را از دروغ حفظ کنید .

چه چیزهایی شکل باطنی روزه را نابود می کند؟ باطن روزه، همان چهره واقعی آن است که در صورت ترک گناه اثر معنوی خاصی بر وجود انسان می گذارد و علاوه بر پاکسازی سیرت ، صورت را نیز زیبا و آراسته می گرداند که این امر فقط با ترک گناه و رعایت تقوی حاصل می شود

این احادیث دقیقا اشاره به امر تخریب اثر باطنی روزه به واسطه گناهان دارد. از لحاظ حکم فقهی، دروغی که دروغ بر خدا، پیامبر و جانشینان پیامبر نباشد مبطل روزه نیست .(توضیح المسایل امام خمینی ج١-ص١٠٠)

کلام آخر

آری کسی که روزه می گیرد و گناه می کند، صورت ظاهر روزه اش حرکت دارد اما حرکت درونی ندارد، به همین علت این عمل تاثیری در هدایت و کمال این شخص ندارد. هر گناهی روزه را باطل نمی کند اما اجر روزه را می کاهد .

---

منابع :

تفسیر المیزان -علامه محمد حسین طباطبایی

تفسیر تسنیم -ایه الله جوادی املی

وسایل الشیعه -شیخ حر عاملی