حکم تهیه غذا برای مسلمانی که روزه نمی گیرد

حکم شرعی کسی که برای مسلمانی که روزه نمی‌گیرد غذا و نوشیدنی تهیه می‌کند چیست؟ اگر روزه بر آن شخص واجب نیست یا شرعا معذور از روزه گرفتن است (مثل اینکه توانایی روزه گرفتن را نداشته باشد)، اشکالی ندارد، ولی در صورتی که معذور نیست و روزه گرفتن بر او واجب باشد، از باب یاری نرساندن بر گناه، باید از این کار خودداری کند و در صورت امکان با زبانی نرم وی را نهی از منکر نماید.

---

در این مقاله بعد از ذکر توضیحاتی درباره اقسام روزه، شرایط صحت روزه، و کارهائى که براى روزه دار مکروه است، به چند پرسش و پاسخ در مورد روزه داری می پردازیم:

اقسام روزه

روزه بر چهار قسم است :اوّل ـ روزه واجب، مانند روزه ماه رمضان.   دوّم ـ روزه حرام، مانند: روزه روز عید فطر و روز عید قربان. سوّم ـ روزه مستحب، مانند: روزه روز عید غدیر، و روزه روز مبعث. چهارم ـ روزه مکروه، مانند: روزه روز عاشورا.

 

شرائط صحت روزه

شرائط صحّت روزه چند چیز است:
1 ـ عاقل بودن.
2 ـ زنان در حال حیض و نفاس نباشند.
3 ـ مرضى که روزه برایش زیان دارد نداشته باشند.
4 ـ در سفر شرعى نباشد.
5 ـ بیهوش نباشد.
6 ـ ایمان داشته باشد.
7 ـ زمان روزه، عید فطر و عید قربان نباشد.
8 ـ غسل نمودن از جنابت و استحاضه، و پس از تمام شدن دوران حیض و نفاس، زنان غسل حیض و نفاس هم کرده باشند.
9 ـ اجازه شوهر براى زنش، و اجازه پدر و مادر براى فرزند در روزه‏هاى مستحبّى.
10 ـ نداشتن قضاى روزه واجب (پسر بزرگتر که قضاى روزه پدر بر او واجب است، مى‏تواند روزه مستحبى بگیرد).
11 ـ روزه را براى خدا بگیرد.

 

کارهائى که براى روزه دار مکروه است

براى روزه‏دار چند عمل کراهت دارد:
1 ـ شوخى کردن با همسر و بوسیدن و دست مالیدن به بدن او، براى کسى که با این اعمال هوسش تحریک خواهد شد، البتّه در جائى که قصد ریختن منى نداشته باشد، و با این اعمال نیز معمولا منى از او خارج نمى‏شود.
2 ـ سرمه کشیدن با سرمه‏هائى که مشک در آن وجود دارد، یا با چیزهائى که مى‏ترسد وارد حلق گردد.
3 ـ خارج ساختن خون از بدن، به وسیله حجامت یا سرنگ بطورى که موجب ضعف گردد.
4 ـ حمّام رفتن اگر موجب ضعف شود.
5 ـ سعوط نمودن با انفیّه هائى که وارد بینى مى‏کنند.
6 ـ بوئیدن گلهاى خوشبو، بخصوص نرگس، ولى عطر زدن براى روزه‏دار مستحب است، زیرا طبق حدیث عطر تحفه روزه داران است.
7 ـ تر نمودن لباس و گذاشتن آن روى بدن.
8 ـ چشیدن غذا هرچند هم که به حلق نرسد.
9 ـ نشستن زن در آب.
10 ـ کشیدن دندان مخصوصا اگر خونریزى داشته باشد.

سوال: آیا تقلب کردن روزه را باطل می کند؟

جواب: روزه را باطل نمی کند ولی تقلب کردن در شأن مسلمان نیست و حرام است. (جامع المسائل آیه الله فاضل لنکرانی ره، ج 1، ص 628)

 

سوال: اگر کسی در هنگام خوردن سحری صدای اذان به گوشش برسد چه باید بکند؟

جواب: لقمه را از دهان خارج کند و دهان را بشوید، مگر اینکه یقین داشته باشد که هنوز صبح نشده و لذا اگر یقین به دخول صبح داشته باشد و ادامه دهد روزه باطل می شود.. (مجمع المسائل آیه الله گلپایگانی، ج 4، ص 164)

 

سوال: حکم شرعی کسی که برای مسلمانی که روزه نمی‌گیرد غذا و نوشیدنی تهیه می‌کند چیست؟

اگر روزه بر آن شخص واجب نیست یا شرعا معذور از روزه گرفتن است (مثل اینکه توانایی روزه گرفتن را نداشته باشد)، اشکالی ندارد، ولی در صورتی که معذور نیست و روزه گرفتن بر او واجب باشد، از باب یاری نرساندن بر گناه، باید از این کار خودداری کند و در صورت امکان با زبانی نرم وی را نهی از منکر نماید.

پاسخ مراجع عظام تقلید نسبت به این سوال، چنین است:

حضرت آیة الله العظمی خامنه‌ای(مد ظله العالی):

اگر روزه گرفتن براى او واجب باشد و بدون عذر شرعى روزه نمى‌گیرد، جایز نیست.

حضرت آیة الله العظمی مکارم شیرازی(مد ظله العالی):

بطور کلی اگر آن شخص، شرعا معذور از روزه گرفتن باشد مانعی ندارد ولی در صورتی که معذور نیست باید آنها را با زبان خوب، نهی از منکر نماید و از تهیه آن خودداری نماید.

حضرت آیة الله العظمی نوری همدانی(مد ظله العالی):

 چنانچه فرد مذکور در افطار روزه معذور است، مانعی ندارد.

 

سوال: اگر کسی که در هنگام روزه حواسش نبود و ناگهان مقداری غذا خورد و هنگام جویدن غذا یادش آمد که روزه است باید غذایش را بیرون آورد یا قورت دهد؟

جواب: باید فورا غذا را از دهان خارج نماید. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 958، س 1650)

سوال: آیا کسی که بنا به عذری روزه نمی گیرد و در ملأ عام اقدام به روزه خواری می کند کار خلاف شرع انجام داده است و یا اینکه فقط کار غیر اخلاقی انجام داده است؟

جواب: تظاهر به روزه خواری جایز نیست و اگر کسی از گرفتن روزه معذور است نباید در ملأ عام اقدام به روزه خواری نماید.

 

سوال: موقعی که روزه داریم می توانیم بدون این که آب را فرو ببریم دهانمان را بشوریم یا اشکال دارد؟

جواب: اگر آب را به حلق نرسانید و فقط داخل دهان را شستشو دهید مانعی ندارد پس از بیرون ریختن آب سه مرتبه آب دهان را بیرون بریزید تا یقین کنید که از آب خارج چیزی فرو برده نمی شود. (توضیح المسائل 12 مرجع، ج 1، ص 958، س1650)