
آشنایی با مکاتب مهم کلامی
نظام و قواعد عقاید و مباحث علم کلام تاریخی است و در گذر روزگار شکل گرفته و پدید میآید (سبحانی، معجم طبقات المتکلمین: ج1،ص6).
آشنایی با فرقههای کلامی
برخی از فرق کلامی، از اقسام فرق کلامی شیعه محسوب میشوند ولی به دلیل برخی انحرافات تاریخی و عقیدتی، اعتقاداتی غیر از شیعه اثنیعشری اتخاذ کردهاند. با وجود عقاید انحرافی این مکاتب کلامی، ولی به دلیل وجود آنها در تاریخ اندیشه اسلامی، لازم است مختصراً به آنها اشارهای داشته باشیم.
یکی از براهین وجود خداوند "برهان اخلاقی" (Moral Argument) است. هر چند توسل به مقوله اخلاق برای اثبات خداوند در بسیاری از فیلسوفان گذشته دیده می شود 1 ولی کانت نخستین کسی است که با توجه به مبانی منطقی و فلسفی خود بطور نظام مند از این برهان برای اثبات وجود خداوند سود جست. ایمانوئل کانت عقل آدمی را به عقل نظری و عملی تفکیک کرد. او در حوزه عقل نظری، عقل را از اثبات وجود خدا ناتوان دانست 2 و برای اثبات وجود خداوند از «روش عقل عملی و اخلاقی» استفاده کرد. او در کتاب "نقد عقل محض" در وجود خدا شک می کند و در کتاب "نقد عقل عملی" وجود خدا را قبول کرده و در کتاب "نقادی حکم" به اثبات وجود خداوند می پردازد.
از چیستى خدا پرسش می شود در پاسخ باید گفت:
خدا هستى نامحدود و آفریدگار جهان و جامع همه کمالات است و نقص و عیبى در ذات وى راه ندارد و هستى او عین ذات مقدّسش مىباشد. موجودات، آفریده شدهى خدا هستند و هستى خویش را از خدا مىگیرند و هیچ گونه استقلالى ندارند. خداست که آنها را آفریده و بدانها افاضه وجود مىکند.
فلسفه به معنای خاص کلمه، تلاشی است ذهنی و عقلی و استدلالی برای درک واقعیت های جهان هستی.
حکمت در معنایی که آن را متمایز از فلسفه بدانیم امری فراتر از فلسفه بوده و سرمنشأی الاهی و لدنی دارد و در قرآن نیز به عنوان عطیه ای الاهی محسوب شده است که پیامبران، امامان و اولیا در طول تاریخ از آن برخوردار بوده و آن را اشاعه داده اند.