آخرین رویدادها:
آخرین مطالب
پربیننده ترین مطالب
پیوندها
کلید واژه
موضوعات
بایگانی
حدیث تصادفی
خلاصه آمار
اعلانـات
آیا به من توصیه می کنید که براى پیروزى خود، از جور و ستم در حق کسانى که بر آنها حکومت مى کنم استمداد جویم، به خدا سوگند تا جان در تن دارم و شب و روز برقرار است و ستارگان آسمان در پى هم طلوع و غروب مى کنند، هرگز دست به چنین کارى نمى زنم.
آیا برای رسیدن به هدفی ارزشمند و مقدس می توانیم از هر وسیله ای استفاده کنیم؟
به تعبیر مشهور آیا هدف وسیله را توجیه می کند؟
گرچه این بحث در سیاست بیشتر ظهور و بروز دارد ولی ممکن است برای هر فردی در زندگی پیش بیاید.
این بحث بیشتر از همه برای سیاستمداران اهمیت دارد. باید بدانند آیا می شود برای بدست آوردن قدرت و پست و مقام از هر حربه ای استفاده کرد؟ آیا می شود دروغ گفت یا وعده داد اما وقتی به صندلی سیاست رسید همه وعده ها را فراموش کند؟
منشأ بحث
گرچه این موضوع همیشه در زندگی انسان ها جریان داشته است اما شاید بتوان منشأ فراگیر آن را در کلام ماکیاولی یافت.
ماکیاولی معتقد بود در قدرت و سیاست می توان از هر روشی برای بدست آوردن قدرت و یا حفظ قدرت بهره گرفت. وی صریحا می گفت حاکم باید برای حفظ قدرتش از هر وسیله ای مثل دروغ و فریب و خشونت و کشتار و تقلب و ترور و هر راه غیراخلاقی و غیردینی دیگر می تواند استفاده کند.
اما این طرز تفکر تا چه اندازه مورد قبول است؟
توجیه وسیله از نگاه وحی
خداوند در روش تبلیغ درست به پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله دستور می‌دهد: «اُدْعُ اِلی سَبیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ ...»؛ [1] با حکمت و اندرز نیکو، به راه پروردگارت دعوت نما.
از آیه مذکور چنین برداشت می شود که پیامبر حق ندارد برای موحد کردن انسان ها یا بازگرداندن آن ها از مسیر ناحق از دروغ یا وسیله ای غیر اخلاقی استفاده کند. مفهوم این کلام این می شود که حتی اگر همه انسان ها در گمراهی بودند و تو می توانستی با یک دروغ آن ها را به راه حق برگردانی، این کار را نکن.
امیر المومنین صدای عدالت انسانی در اینباره می فرمایند:
«آیا به من توصیه می کنید که براى پیروزى خود، از جور و ستم در حق کسانى که بر آنها حکومت مى کنم استمداد جویم (و اموال بیت المال را به ناحق، به این و آن بدهم) به خدا سوگند تا جان در تن دارم و شب و روز برقرار است و ستارگان آسمان در پى هم طلوع و غروب مى کنند، هرگز دست به چنین کارى نمى زنم».[2]
امام علی علیه السلام به کسانى که سیاست آن حضرت را با سیاست معاویه مقایسه مى کردند، می فرماید: «به خدا سوگند معاویه، از من سیاست مدارتر نیست، امّا او (براى پیش بُرد اهداف شخصى خود)، نیرنگ مى زند و مرتکب انواع گناه مى شود و اگر از خدعه و نیرنگ بیزار نبودم، من، از سیاست مدارترین مردم بودم.»
نتیجه
از آنچه گذشت در می یابیم که نباید برای بدست آوردن یا حفظ امری مقدس، متوسل به هر وسیله ای شد. حتی اگر آن امر مقدس، حفظ نظام اسلامی هم باشد نمی شود حتی یک نفر را به نا حق کشت و یا مورد ظلم قرار داد، چه برسد به مسائل بی ارزشی همچون جاه و مقام و قدرت زود گذر دنیایی.
پی نوشت ها:
[1] سوره نحل، آیه 125
[2] نهج البلاغه، خطبه 126
منابع:
ویکی پرسش
اسلام کوئست
