تربیت جنسی را جدی بگیریم!

این حساسیت‌ها و برانگیختگی‌ها، ویژۀ فضای رسمی و بی‌پرده است. اگر وارد فضای غیر رسمی و مخفی نوجوانان، جوانان و این روزها دانش‌آموزان ابتدایی بشویم خواهیم دید واقعیت چیز دیگری است. هر نوع اطلاعاتی درست یا غلط، بجا، نابجا، وقت، بی‌وقت، آن هم با سرعت بالایی در حال تبادل است. لبۀ مخالفت عامه با سند 2030 نیز وقتی تیزتر شد که شنیدند قرار است بچه‌هایشان رسماً این مسائل را بیاموزند با این که خود به خوبی می‌دانند این روزها چه حرفها و فایلهایی بین بچه‌مدرسه‌ای‌های گوشی به دست رد و بدل می‌شود.

فرهنگ ایرانی ـ اسلامی حاکم بر جامعۀ ما از دیرباز، طرح مسائل جنسی را بر نتابیده آن را نوعی بی‌حیایی تلقی می‌کند. نگاه به شدت بسته و البته بی‌ضابطه به این موضوع تا آنجا پیش رفته که حتی به هشدارها و آموزش‌های ضروری نیز مجال عرضه نمی‌دهد. امروز طرح این مسائل جرأت بالایی می‌خواهد. کسی هم که به حکم وظیفه تصمیم می‌گیرد وارد این فضا شود باید احساس رزمنده‌ای را داشته باشد که آگاهانه خود را روی مین می‌اندازد تا دیگران به سلامت پیشروی کنند.

البته تمام این حساسیت‌ها و برانگیختگی‌ها، ویژۀ فضای رسمی و بی‌پرده است. اگر وارد فضای غیر رسمی و مخفی نوجوانان، جوانان و این روزها دانش‌آموزان ابتدایی بشویم خواهیم دید واقعیت چیز دیگری است. هر نوع اطلاعاتی درست یا غلط، بجا، نابجا، وقت، بی‌وقت، آن هم با سرعت بالایی در حال تبادل است. لبۀ مخالفت عامه با سند 2030 نیز وقتی تیزتر شد که شنیدند قرار است بچه‌هایشان رسماً این مسائل را بیاموزند با این که خود به خوبی می‌دانند این روزها چه حرفها و فایلهایی بین بچه‌مدرسه‌ای‌های گوشی به دست رد و بدل می‌شود. 

وقتی هم وقایع ناگوار جنسی ناشی از ناآگاهی افراد به ویژه کودکان، رخ می‌نمایاند و سایۀ ناامنی‌اش بر سر جامعه بیش از پیش احساس می‌شود آنگاه است که صدای حق به جانب برخی به هواداری از اسنادی مانند 2030 به هوا بلند می‌شود که مخالفان را به دلیل ممانعت از اجرای آن، متهم ردیف دو این فجایع معرفی می‌کنند. اتهامی که پاسخی جز سکوت نداشت. 

این مقدمه برای آن بود که باور کنیم باید آن نگاه بسته و خسته را تغییر دهیم و با پیشرفت علم و ابزارهای رسانه‌ای و تغییر شرایط همگام شویم؛ نه آن که به وادی لاابالی‌گری بغلطیم که آن هم نارواست؛ بلکه با نگاهی واقع‌گرایانه به موضوع نگریسته بدانیم درست کدام است نادرست چیست؛ چه چیز شایستۀ گفتن است آن هم از سوی چه کسی و به چه کسی و در چه زمانی و شرایطی و نبایدها کدامند.

با کدام ملاک؟

علوم تربیتی و روانشناسی مدتهاست موضوع تربیت جنسی را مورد بحث و تحقیق قرار داده‌اند و در آن به نتایج قابل توجه و کاربردی هم رسیده‌اند؛ اما مهمترین اشکال آنها از دید ما آن بخش از نتایج است که آنها به شکل راهکاری مهم ارائه می‌کنند اما با اصول و ارزش‌‌های دینی ـ فرهنگی ما همسو نیست.

نویسنده تلاش خواهد کرد تا در نگاشته‌هایی موضوع تربیت جنسی را با تکیه به منابع دینی تبیین کند که هدف نهایی آن ارائه راهکارهای دین در موضوع تربیت جنسی است و این که بدانیم با وجود چنین آموزه‌هایی نیاز به پذیرش چشم‌بسته و بی‌کم و کاست اسنادی که بیگانگان و یا ستیزه‌گران با فرهنگ اسلامی تنظیم می‌کنند نیست

دلیل این اختلاف هم به مبانی برمی‌گردد. دانشمندی که در یک موضوع خاص اساساً آموزه‌ها و باورهای ما را قبول ندارد بالطبع نتیجۀ تحقیق او نیز با آموزه‌های ما بیگانه و گاه در تضاد آشکار خواهد بود.

برای همین شایسته آن است که ما با نگاهی دوسویه به موضوع بنگریم به این معنا که هم به درستی، مبانی دینی خود را از متون معتبر استخراج کنیم و هم تحقیقات میدانی و تحلیلی دانشگاهی را ارج نهاده از آنها بهره‌ گیریم. آنگاه با کنار هم گذاشتن این دو، نتیجۀ به دست آمده را نقشۀ راه جامعه قرار دهیم. بی‌شک محصول این پیوند مبارک شفابخش‌ترین نسخه، چه در این موضوع و چه در موضوعات دیگر خواهد بود.

نویسنده تلاش خواهد کرد تا در نگاشته‌هایی موضوع تربیت جنسی را با تکیه به منابع دینی تبیین کند که هدف نهایی آن ارائه راهکارهای دین در موضوع تربیت جنسی است و این که بدانیم با وجود چنین آموزه‌هایی نیاز به پذیرش چشم‌بسته و بی‌کم و کاست اسنادی که بیگانگان و یا ستیزه‌گران با فرهنگ اسلامی تنظیم می‌کنند نیست.

معنای این سخن به هیچ روی نگاه بد یا بی‌ارزش پنداری تحقیقات دانشگاهی که با تلاش علمی دانشجویان و اساتید ارجمند سامان می‌یابد نیست. ما معتقدیم که تلاش‌های علمیِ سودمند به حال جامعه، ارزشمند هستند و باید به نتایج آنها در عمل بها داد. 

سخن در موضوع تربیت جنسی در سه بخش سامان می‌یابد: 1ـ مبانی تربیت جنسی، 2ـ شیوه‌های آموزش و تربیت جنسی، 3ـ رفتارهای نابهنجار جنسی؛ عوامل، راه‌های پیشگیری و درمان

آموزش جنسی

منظور از آموزش جنسى، ارائه اطّلاعات کلّى صحیح دربارۀ وقایع و تغییرات جسمى و روانى بلوغ و راهنمایى نوجوانان در رفتار و کردار آنها در این سن، نسبت به خود و دیگران و شیوه ابراز علاقه و دوستى‏هاى معقول و جلوگیرى از انحرافات است‏. (مراحل رشد و تحول، محمدرضا شرفی، ص223)

تربیت جنسی و هدف از آن

تربیت جنسی در فرهنگ اسلامی فراتر از دادن اطلاعات خاص جنسیتی است. تربیت جنسی یعنی پرورش کودک، نوجوان و جوان به‏گونه‏اى که آموخته‌های جنسی خود را نه در جهت هدررفت و خوگرفتن به زندگی حیوانی بلکه برای قرب الی الله یا همان کمالات شایسته و نیل به اهداف پاک و والایی که این داشته‌ها برای آن خلق شده‌اند بکار بندد. (ر.ک به تربیت جنسی مبانی، اصول و روشها از منظر قرآن کریم، علی نقی فقیهی، ص20)

وقتی هم وقایع ناگوار جنسی ناشی از ناآگاهی افراد به ویژه کودکان، رخ می‌نمایاند و سایۀ ناامنی‌اش بر سر جامعه بیش از پیش احساس می‌شود آنگاه است که صدای حق به جانب برخی به هواداری از اسنادی مانند 2030 به هوا بلند می‌شود که مخالفان را به دلیل ممانعت از اجرای آن، متهم ردیف دو این فجایع معرفی می‌کنند. اتهامی که پاسخی جز سکوت نداشت.

 

برخی اهداف میانی 

1ـ فراهم کردن بستری مناسب برای رشد صحیح و بکارگیری سالم قوا و تمایلات جنسی. 

2ـ پیشگیری از انحرافات جنسی و ایجاد زمینۀ پاکدامنی در جامعه. از آنجا که برگرداندن یک معتاد به ویژه معتاد به انحراف جنسی از عادتش بسیار دشوار است از این رو نقش پیشگیری در این  موضوع بسیار پررنگتر از سایر موضوعات است. امام عسکری علیه‌السلام فرمود:

«ردّ المعتاد عن عادته کالمعجز؛ برگرداندن معتاد از عادتش، مانند معجزه است.»(تحف العقول ص489)

مبانی و اصول تربیت جنسی

مبنای اول ـ وجود غریزه جنسى‏

اصول متکی به این مبنا عبارتند از:

1ـ طبیعى بودن نیاز جنسى‏

2ـ لازم دانستن ارضاى نیاز جنسى‏

3ـ روابط جنسى، در قالب ازدواج‏

4ـ پرهیز از افراط و تفریط در ارضاى غریزه جنسى‏

مبنای دوم ـ تمایل به معنویت و فضیلت‏دوستى‏

1ـ اصل عفّت و خویشتندارى‏

2ـ اصل ازدواج‏

3ـ اصل لزوم انتخاب همسر شایسته و دیندار

4ـ اصل لزوم همکارى معنوى‏

مبنای سوم ـ نیاز انسان به همدم‏

1ـ پرورش نگرش انسى به جنس مخالف‏

2ـ توجّه به تجانس روحى در همسریابى‏

3ـ اصل ازدواج براساس خواست دختر و پسر

مبنای چهارم ـ د. زیبادوستى‏

1ـ اصل توجّه به زیبایى‏هاى خویش‏

2ـ اصل پرهیز از تبرّج‏

3ـ اصل توجّه زوجین به زیبایى‏هاى یکدیگر

مبنای پنجم ـ نیاز به محبّت‏

1ـ پیشگیرى از محبّت جنسى زودهنگام‏

2ـ اصل لزوم تبلور محبّت در روابط زوجین‏ (تربیت جنسى؛ مبانى، اصول و روشها از منظر قرآن و حدیث‏، فصل سوم)

هر یک از اصول و مبانی یادشده تکیه بر آموزه‌های دینی دارد که چون توضیح هر یک نگاشته را طولانی و ما را از هدف اصلی که بیان شیوه‌ها و مواد آموزشی در این موضوع است برای همین به بیان کلیات بسنده کرده و علاقه‌مندان را به منبع یاد شده ارجاع می‌دهیم.