آخرین رویدادها:
آخرین مطالب
پربیننده ترین مطالب
پیوندها
کلید واژه
موضوعات
بایگانی
حدیث تصادفی
خلاصه آمار
اعلانـات
مقدمه:
یکی از زیباترین ابعاد زندگی امام علی(علیه السلام) شیوه زندگی اجتماعی ایشان است. آداب و اخلاق اجتماعی که امام علی(علیه السلام) در سبک و سیاق زندگی خود رعایت می نمودند، زیباترین و با ارزش ترین شاخص های زندگی اسلامی را به نمایش گذاشته است. شیوه تعامل و برخورد با دشمنان در روابط اجتماعی، نوع برخورد با از کار افتادگان و درماندگان و حتی نوع برخورد با همسایگان همگی گویایی اخلاق قرآنی و اسلامی در بالاترین درجه آن دارد. در این نوشتار کوتاه سعی داریم دریچه کوچکی از ابعاد زندگی اجتماعی امام(علیه السلام) اشاره کنیم.
1-نوع برخورد با پیروان سایر ادیان در روابط اجتماعی
از جمله نمونه های رفتار و اخلاق اجتماعی امام علی(علیه السلام) رفتار انسان دوستانه و اسلامی است که ایشان با یک شخص یهودی از خود نشان می دهند. نقل شده است روزی یک شخص یهودی که از شام همراه با الاغ و باری از گندم به کوفه آمده بود در نزدیکی شهر کوفه الاغ و بار گندم خود را گم می نماید، وقتی امام علی(علیه السلام)از مشکل و گرفتاری این شخص مطلع می شود الاغ او را پیدا می نمایدو آن شب را تا صبح از اموال آن شخص یهودی محافظت می نماید و تنها برای نماز صبح از یهودی جدا می شود و فردا صبح نیز آن شخص یهودی را به بازار اسلامی می برد و اموال آن شخص را به فروش می رساند،[1] نقل شده است وقتی آن شخص این همه اخلاق و ایثار امام علی(علیه السلام) را مشاهده می نماید مسلمان می شود و این چنین به ولایت امام علی(علیه السلام) شهادت می دهد: «أَشْهَدُ أَنَّکَ عالِمُ هذِهِ الأُمَّةْ ، و خَلیفَةُ رَسُولِ اللهِ (صلی الله علیه و اله) عَلَی الْجِنِّ وَ الأِنْس؛[2]گواهی می دهم که تو دانشمند امت اسلامی، و جانشین پیامبر (ص) بر جن و آدمیان می باشی».
یکی از زیباترین ابعاد زندگی امام علی(علیه السلام) شیوه زندگی اجتماعی ایشان است. آداب و اخلاق اجتماعی که امام علی(علیه السلام) در سبک و سیاق زندگی خود رعایت می نمودند، زیباترین و با ارزش ترین شاخص های زندگی اسلامی را به نمایش گذاشته است. شیوه تعامل و برخورد با دشمنان در روابط اجتماعی، نوع برخورد با از کار افتادگان و درماندگان و حتی نوع برخورد با همسایگان همگی گویایی اخلاق قرآنی و اسلامی در بالاترین درجه آن دارد. در این نوشتار کوتاه سعی داریم دریچه کوچکی از ابعاد زندگی اجتماعی امام(علیه السلام) اشاره کنیم.
1-نوع برخورد با پیروان سایر ادیان در روابط اجتماعی
از جمله نمونه های رفتار و اخلاق اجتماعی امام علی(علیه السلام) رفتار انسان دوستانه و اسلامی است که ایشان با یک شخص یهودی از خود نشان می دهند. نقل شده است روزی یک شخص یهودی که از شام همراه با الاغ و باری از گندم به کوفه آمده بود در نزدیکی شهر کوفه الاغ و بار گندم خود را گم می نماید، وقتی امام علی(علیه السلام)از مشکل و گرفتاری این شخص مطلع می شود الاغ او را پیدا می نمایدو آن شب را تا صبح از اموال آن شخص یهودی محافظت می نماید و تنها برای نماز صبح از یهودی جدا می شود و فردا صبح نیز آن شخص یهودی را به بازار اسلامی می برد و اموال آن شخص را به فروش می رساند،[1] نقل شده است وقتی آن شخص این همه اخلاق و ایثار امام علی(علیه السلام) را مشاهده می نماید مسلمان می شود و این چنین به ولایت امام علی(علیه السلام) شهادت می دهد: «أَشْهَدُ أَنَّکَ عالِمُ هذِهِ الأُمَّةْ ، و خَلیفَةُ رَسُولِ اللهِ (صلی الله علیه و اله) عَلَی الْجِنِّ وَ الأِنْس؛[2]گواهی می دهم که تو دانشمند امت اسلامی، و جانشین پیامبر (ص) بر جن و آدمیان می باشی».
2-رسیدگی به امور درماندگان و بیماران
از جمله مشهور ترین شاخص های اخلاق اجتماعی امام علی(علیه السلام) در زندگی اجتماعی شان رسیدگی به امور در ماندگان و بیماران بوده است. از امیر مؤمنان (علیه السلام) نقل شده است که فرموند: «خداوند بر ثروتمندان واجب کرده است تا از اموالشان به اندازه کفایت فقیران هزینه کنند. بنابراین، اگر فقیران گرسنه ماندند یا پوشاک نداشتند، به سبب منع ثروتمندان است و خداوند از آنان حساب می کشد و مجازاتشان می کند.»[3] نقل شده است روزی امام (علیه السلام) پیرمردی نابینا را دید که گدایی می کرد. از حاضران پرسید: او کیست؟ گفتند: مردی نصرانی است. حضرت فرمود: او را به کار گرفته اید تا این که پیر و ناتوان شده و آن گاه رهایش نموده اید. سپس دستور داد از بیت المال به او کمک کنند. نقل شده است روزی صعصه بن صوحان در بستر مریضی و کسالت افتاد امام علی(علیه السلام) از این موضوع مطلع شدند و فوراً به عیادت ایشان رفتند و از ایشان دلجویی کردند و از ساده زیستی ایشان تعریف و تمجید نمودند: «وَ اللهِ ما عَلِمْتُکَ إِلا خَفیفَ المَؤُنَةِ حُسْنَ المَعُونَةَ؛[4] سوگند به خدا از تو جز زندگی ساده و نیکو یاری دادن به مردم، سراغ ندارم».
3-ارتباط نیک و اخلاقی با خویشاوندان
یکی از جلوه های اخلاق اجتماعی امام علی(علیه السلام) برخورد انسان دوستان و اخلاقی ایشان با خویشاوندان است، ایشان مهرورزی تمام را در حق خویشاوندان به اتمام رسانده بود، رفتار ایشان بدور از هر گونه تکبر و خود بزرگ بینی بود، از محاسن اخلاقی ایشان با خویشاوندان اینکه خویشاوندان را به مهمانی دعوت می نمود، هر گاه ایشان مریض می شدند به عیادتشان می رفت، در مهمانی ها دست مهمان را می شست، در مرگ یاران خویشاوندان به تسلیت بازماندگان می رفت و به مصیبت دیدگان تسلیت می گفت.[5]
نکته پایانی: نقل شده است هرگاه حضرت می خواست وارد منزل فرزندان خود شود بدون اجازه وارد نمی شد درب را می کوبید و اجازه ورود می گرفت و سپس وارد می شد.
پی نوشت ها:
[1]. الگوی رفتاری امام علی(ع)، محمد دشتی به نقل از: مجالس الواعظین: ج1، ص281.
[2]. محمد محمدی ری شهری، موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج 4، ص 204.
[3]. مجله حکومت اسلامی، شماره 18، ص 89.
[4]. تاریخ یعقوبی: ج2، ص193.
[5]. الگوی رفتاری امام علی(ع)، محمد دشتی: ص241.
از جمله مشهور ترین شاخص های اخلاق اجتماعی امام علی(علیه السلام) در زندگی اجتماعی شان رسیدگی به امور در ماندگان و بیماران بوده است. از امیر مؤمنان (علیه السلام) نقل شده است که فرموند: «خداوند بر ثروتمندان واجب کرده است تا از اموالشان به اندازه کفایت فقیران هزینه کنند. بنابراین، اگر فقیران گرسنه ماندند یا پوشاک نداشتند، به سبب منع ثروتمندان است و خداوند از آنان حساب می کشد و مجازاتشان می کند.»[3] نقل شده است روزی امام (علیه السلام) پیرمردی نابینا را دید که گدایی می کرد. از حاضران پرسید: او کیست؟ گفتند: مردی نصرانی است. حضرت فرمود: او را به کار گرفته اید تا این که پیر و ناتوان شده و آن گاه رهایش نموده اید. سپس دستور داد از بیت المال به او کمک کنند. نقل شده است روزی صعصه بن صوحان در بستر مریضی و کسالت افتاد امام علی(علیه السلام) از این موضوع مطلع شدند و فوراً به عیادت ایشان رفتند و از ایشان دلجویی کردند و از ساده زیستی ایشان تعریف و تمجید نمودند: «وَ اللهِ ما عَلِمْتُکَ إِلا خَفیفَ المَؤُنَةِ حُسْنَ المَعُونَةَ؛[4] سوگند به خدا از تو جز زندگی ساده و نیکو یاری دادن به مردم، سراغ ندارم».
3-ارتباط نیک و اخلاقی با خویشاوندان
یکی از جلوه های اخلاق اجتماعی امام علی(علیه السلام) برخورد انسان دوستان و اخلاقی ایشان با خویشاوندان است، ایشان مهرورزی تمام را در حق خویشاوندان به اتمام رسانده بود، رفتار ایشان بدور از هر گونه تکبر و خود بزرگ بینی بود، از محاسن اخلاقی ایشان با خویشاوندان اینکه خویشاوندان را به مهمانی دعوت می نمود، هر گاه ایشان مریض می شدند به عیادتشان می رفت، در مهمانی ها دست مهمان را می شست، در مرگ یاران خویشاوندان به تسلیت بازماندگان می رفت و به مصیبت دیدگان تسلیت می گفت.[5]
نکته پایانی: نقل شده است هرگاه حضرت می خواست وارد منزل فرزندان خود شود بدون اجازه وارد نمی شد درب را می کوبید و اجازه ورود می گرفت و سپس وارد می شد.
پی نوشت ها:
[1]. الگوی رفتاری امام علی(ع)، محمد دشتی به نقل از: مجالس الواعظین: ج1، ص281.
[2]. محمد محمدی ری شهری، موسوعة الامام علی بن ابی طالب، ج 4، ص 204.
[3]. مجله حکومت اسلامی، شماره 18، ص 89.
[4]. تاریخ یعقوبی: ج2، ص193.
[5]. الگوی رفتاری امام علی(ع)، محمد دشتی: ص241.
