دهه کرامت و کرامت انسان

کرامت انسان

   به طور کلی انسان در روابط اجتماعی خود با دو جنبه روبروست یا از طریق کرامت برخورد می کند یا از طریق استخفاف و اهانت

   انسان ذاتا دارای کرامت و ارزش جایگاهی است چرا که جایگاه روح خالق است :  فَإِذَا سَوَّیْتُهُ وَنَفَخْتُ فِیهِ مِن رُّوحِی فَقَعُواْ لَهُ سَاجِدِینَ(حجر-29) و جایی که جایگاه روح خداست مستحق سجده است و این دلیل کرامت انسان است لذا خداوند می فرماید : وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ و َرَزَقْنَاهُم مِنَ الطَّیِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَی کَثِیرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیلاً(إسراء-70) خداوند حقیقت انسان را بر بسیاری دیگر موجودات برتری و فضیلت داده؛ بنابراین جایگاهش جایگاه والایی است لذا انسانی که این مقام فضیلت را مراعات نکند در واقع خودش را از مثپقام فضیلت به مقام استخفاف و ذلالت کشانده است، چنانچه نمون های این طلب استخفاف و نتایج آن در قرآن در مورد بعضی از انسانهایی همچون نمرود و فرعون به خوبی قابل مشاهده است.

  انسانی که با فضیلت است و این کرامت خود را از تمام گزندهای دنیوی حفظ کرده نه خود مستخف است و نه زیر بار چنین خفّت هایی می رود، پس هیچگاه انسان کریم مطیع فراعنه نمی شود.

  انسانى که کرامت خود را زمین مى‏گذارد؛ انسانى که پذیراى اهانت مى‏شود، ابتداً باید فاسق شده باشد، باید از محتواى الهى خود عدول کرده باشد، تا پذیراى استخفاف ستمگر و حکومت ستم شود. اصولاً راه و رسم و سیره همه جباران و حکومتهاى خودکامه و فاسد بر این است که بارى ادامه تفرعن و خودکامگى خود، مردم را خفیف سازند، تهى کنند و آنها را از نظر تفکر در سطحى نگاه دارند که خطرى برایشان ایجاد نشود با تحمیق آنها و خرد کردن شخصیت حقیقى شان، آنان را به صورت ابزار وادواتى براى مقاصد خود سازند.

بنابر آنچه گذشت، به اعتبارى در برخورد با انسان دو دیدگاه وجود دارد :

1-   دیدگاه «الهى» که انسان را با کرامت مى‏داند و نحوه برخورد با انسان را برخورد از سر تکریم مى‏خواهد.

2-   دیدگاه «فرعونى» که انسان را براى اینکه به زیر سلطه بکشد، استخفاف مى کند او را حقیر مى‏داند و دست به تحمیقش مى‏زند، که اگر انسان خرد شد، خفیف شد، سبک شد ، تن به هر خوارى و پستى مى‏دهد.

رفتار اجتماعى پیامبر مبتنى بر تکریم انسانها، چنین بود و توصیه مى کرد که برادران دینى خود را گرامى بدارید که اگر کسى برادر مسلمان خود را تکریم کند ، خداى عز و جل را تکریم کرده است : « من أکرم أخاه المسلم فانما یکرم الله عز و جل»( الجامع الصغیر ، ج 2، ص 580) آن حضرت به هیچ وجه اجازه تحقیر کردن نمى‏داد و مسلمانان را از اینکه یکدیگر را تخفیف کنند پرهیز مى‏داد « لا تحقرن أحداً من المسلمین فان صغیرهم عندالله کبیر» مبادا فردى از مسلمانان را کوچک شمرده تحقیر کنید که کوچک آنان نزد خدا بزرگ است .(تنبیه الخواطر ، ج 1، ص 31)

رفتار پیشوایان اسلام چنین بوده است . انسان واجد گوهر کرامت است و با تکیه بر این کرامت و رشد آن است که تربیت نبوى شکل مى‏گیرد و انسان از کجیها و ناراستیها دورى مى‏گزیند . با همین سمت گیرى است که مجموعه‏اى از دستورات و توصیه‏هاى تربیتى سازمان یافته است: کرامت در نگاه، کرامت در رفتار، کرامت در گفتار.

خداوند به پیامبرش امر مى کند: «و قل لعبادى یقولوا التى هى أحسن» (اى پیامبر) به بندگان من بگو به نیکوترین وجه سخن گویند.( قرآن، اسراء /53)

آیا جامعه اسلامی ما این سیره های زیبا مطابق با کرامت انسانی را مراعات می کند؟آیا رفتار های اجتماعی ما منطبق با این روش های بسزاست؟واقعا چقدر از این سیره ناب فاصله داریم؟

دهه کرامت به واسطه فیض حضور شمع وجود امام رضا (ع)  و پروانه وجود حضرت فاطمه معصومه (س) فرصتی است برای بازخوانی سیره ائمه معصومین که سرلوحه و اسوه سیره ناب محمدی(ص) است؛ این محل های فیضی که همواره دستگیر جامعه انسانی ما بوده اند امروز دستگیر فرهنگ جامعه ما هستند، با این شرط که انسانیت امروز به سمت کرامت همیشگی آنها قدمی بردارد.

سیدسعید موسوی فرد

                                                                                    ناموس خدا

ای دختر عقل وخواهر دین

وی گوهر درج عز وتمکین

عصمت شده پای بند مویت

ای علم وعمل مقیم کویت

ای میوه شاخسار توحید

همشیره ماه ودخت خورشید

اندر حرم تو عقل مات است

زین خاک که چشمه حیات است

این ماه منیر ومهر تابان

عکسی بود از قم وخراسان

هر کس به درت به یک امیدی

محتاج تر از همه "وحید" است

آیه الله العظمی وحید خراسانی

همسایه

همسایه سایه ات به سرم مستدام باد

لطفت همیشه زخم مرا التیام داد

وقتی انیس لحظه تنهایی ام تویی

تنها دلیل این که من اینجایی ام تویی

 

هر شب دلم قدم به قدم می کشد مرا

بی اختیار سمت حرم می کشد مرا

با شور شهر فاصله دارم کنار تو

احساس وصل می کند آدم کنار تو

 

حالی نگفتنی به دلم دست می دهد

درهر نماز مسجد اعظم کنار تو

تا آسمان خویش مرا با خودت ببر

از آفتاب رد شده شبنم کنار تو

 

در این حریم ،سینه زدن چیز دیگری است

زیباتر است ماه محرم کنارتو

ما باتو در پناه تو آرام می شویم

وقتی که با ملائکه همگام می شویم

 

ما در کنار صحن شما تربیت شدیم

داریم افتخار که همشهری ات شدیم

زیباترین خاطره هامان نگفتنی است

تصویر صحن خلوت و باران نگفتنی است

 

باران میان مر مر آیینه دیدنی است

این صحنه در برابر آیینه دیدنی است

مرغ خیال سمت حریمت پریده است

یعنی به اوج عشق همین جا رسیده است

 

خوشبخت قوم وطایفه ما مردم قمیم

جارو کشان خواهر خورشید هشتمیم

اعجاز این ضریح که همواره بی حد است

چیزی شبیه پنجره فولاد مشهد است

 

من روی حرفهای خود اصرار می کنم

در مثنوی ودر غزل اقرار می کنم

ما در کنار دختر موسی نشسته ایم

آیینه ایم ومحو تماشا نشسته ایم

 

اینجا کویر داغ ونمکزار شور نیست

ما روبه روی پهنه دریا نشسته ایم

قم سالهاست با نفسش زنده مانده است

باور کنید پیش مسیحا نشسته ایم

 

بوی مدینه می وزد از شهر ما بیا

ما درجوار حضرت زهرا(س) نشسته ایم

ازما به جزبدی که ندیدی ببخشمان

از دست ما چه ها که کشیدی ببخشمان

 

من هم دلیل حسرت افلاک می شوم

روزی که زیر پای شما خاک می شوم

"سید حمید رضا برقعی"