دلایل فراوانی می توان بر اختیار ارائه کرد. عمده دلایل مختار بودن انسان به سه دسته تقسیم می شود دلایل عقلی، دلایل فطری و وجدانی و دلایل نقلی. بهترین راه برای روشن شدن بحث بررسی آیات قرآن یا همان دلایل نقلی است. دسته ای از آیات انسان را به خاطر کفر توبیخ و مورد مواخذه قرار می دهد که این حود دلیل محکمی بر عدم جبر و وجود اختیار است.
برخی از مفسران معتقدند؛ منظور از نقص ثمرات از بین رفتن میوههاى درختان و کمبود زراعت و گیاهان است؛ مؤمنان به دلیل درگیر بودن در نبردها و جهاد با دشمن، از رسیدگی به باغها و مزارع بازمیماندند و یا به آفات و بلایای طبیعی محصولات آنان از بین میرفت.