اسلام، دین توحید و تسلیم در برابر حق تعالی است و حاکمیت غیر خداوند در جامعه، به هر شکل و شیوه ای محکوم است. از سوی دیگر، در اسلام هر گونه ستم پذیری و قبول سلطه مردود است: «وَ لَنْ یَجْعَلَ اللّه لِلْکافِرِینَ عَلَی الْمُؤمِنِینَ سَبِیلاً» (نساء141). از این آیه قرآن، قاعده نفی سبیل را به دست آورده اند؛ یعنی هر معامله و رابطه ای که موجب شود غیر مسلمان بر مسلمان تسلط یابد، باطل و حرام است. امام خمینی رحمه الله یادآور می شود: «اگر در روابط تجاری و غیرتجاری، فرض تسلط سیاسی و غیرسیاسی بیگانگان بر اسلام و سرزمین های مسلمانان باشد که موجب استعمار آنها شود، هر چند این استعمار معنوی باشد، بر تمام مسلمانان واجب است از آن دوری کنند و این روابط حرام است». قیام تنباکو و فتوای تاریخ ساز میرزای شیرازی و حمایت علما ومردم مسلمان از این حکم، بر اساس اصل نفی سلطه بیگانگان صورت گرفته است.
نهضت تحریم تنباکو، از وقایع مهم تاریخ معاصر ایران است که آثار و برکات سیاسی، اجتماعی و حتی فرهنگی بسیاری داشت. در روند شکلگیری و پیروزی این نهضت، منزلت روحانیت و اهمیت جایگاه مرجعیت، در مبارزه با نظام استعماری آشکار شد و پیوند مردم و مرجعیت قیامی عمیق و وسیع را موجب گردید. عظمت این نهضت، آن قدرزیاد بودکه حتی مورخان منورالفکر و روحانیتستیزی مانند احمد کسروی و آخوندزاده نتوانستهاند در برابر آن سکوت کنند و این قیام را مقدمه نهضت مشروطیت دانستهاند.