«بندگان خدا! بیگمان روزگار بر ماندگان چنان میگذرد که بر رفتگان گذشت. نه آنچه از روزگار پشت کرده است، بازمیگردد و نه چیزی که در آن است جاودان ماند پسینرفتار او همانند رفتار نخستین آن است. کارهایش بر یکدیگر پیشیجویان و پرچمها و نشانههایش یکدیگر را پشتیبان.»
بخش عظیمى از مردمِ شرکت کننده در خیزش علیه عثمان (بویژه شمارى از نقش آفرینان آن حرکت، مانند طلحه و زبیر)، در پى باز گرداندن جامعه به سیره و سنّت نبوى نبودند. آنان، براى حاکمیت یافتن ارزش هاى اصیل اسلامى، شمشیر نمى زدند.
خداوند به مسلمانان هشدار می دهد که مبادا پس از وفات پیامبر به دوران جاهلیت خود بازگردند. مسئله ای که در تمام امت های گذشته رخ داده است. مثلاً حضرت ابراهیم(علیه السلام) برای ترویج یکتاپرستی و برچیدن بت پرستی مبعوث شد، خانه خدا را به عنوان مرکز توحید تجدید بنا کرد؛ اما با وفات ایشان دوباره خانه خدا، تبدیل به مرکز شرک شد.
بزرگترین انحراف تاریخ که کودتاگران پس از پیامبر پایه گذاری کردند ماجرای «سقیفه» بود. در روز سقیفه سلمان فارسى گفت: به خیر کمى رسیدید و خلافت را گرفتید، ولى معدن خیر را از دست دادید. مرد سالمند را برگزیدید و خاندان پیامبر خود را رها کردید.
مسئله نفاق و منافقان مخصوص عصر رسول خدا (صلی الله و علیه وآله) نبوده است؛ بلکه هر جامعهای با آن رو بروست. به همین دلیل باید تحلیل ها و موشکافی های قرآن به عنوان یک مسئله تاریخی صرف و بلکه به عنوان یک موضوع مورد نیاز فعلی مورد بررسی دقیق قرار گیرد و از آن در مبارزه با روح نفاق و خطوط منافقان در جوامع اسلامی الهام گرفت.
در جامعه اسلامی امروز هم کارگزارانی که روحیه خدمت و اسلامیت خود را از دست بدهند، به زیاده خواهی و دریافت حقوق های کلان مبتلا می شوند و در مسیر استکبار قرار می گیرند.
از آنجا که پیامبران(ص) نیز مانند بقیه انسانها دارای طبع بشری بودند؛ لذا با این ویژگی گاهی در راستای عبادت، و عدالت و ترویج دین به این اندیشه میافتادند که بعضى از رویکردهای خویش را تغییر دهند، به امید آن که بهره بیشتری از عبادت گرفته، یا مخالفان را جذب دین الهی کرده و یا عدالت را در زمین بگسترانند.
زراره می گوید نزد امام صادق علیه السّلام بودم که سخن از دوران غیبتِ امام به میان آمد و اینکه برای قائم قبل از قیام، غیبتی است که خدا با آن شیعه را امتحان می کند و بسیاری از مردم در این امتحان مردود می شوند
بیست و هفتمین روز از ماه رجب در نزد ما روز "بعثت" پیامبر گرامی اسلام صلی الله علیه و آله روز محترمی است. با این حال لازم است که یکبار به طور کلی درباره چرایی اهمیت دادن به مناسبتها بیندیشیم و سپس درباره ویژگی خاص شب و روز مبعث در میان سایر شبها و روزهای سال روشن شویم تا بتوانیم خود را در معرض تأثیرات سازنده قرار دهیم.